|
TMMOB
Çevre, Jeoloji, Kimya ve Metalurji Mühendisleri Odaları'nın ortak açıklamasının
tam metni:
TÜBİTAK Raporu Gerçeği Yansıtmıyor
Bergama, Ovacık'ta yargı kararları çiğnenerek ısrarla sürdürülen çalışılan
altın işletmeciliğini haklı göstermek için Başbakanlığın Tübitak'a hazırlattığı
bir Rapor çok tartışma yarattı. Yüksek yargı, bu işletmenin çevre ve insan sağlığına
karşı giderilemez risklerinden ötürü sürdürülmesinde kamu yararı olmadığı
gerekçesi ile izinlerinin kaldırılmasına karar vermişti. Başbakanlık ise, yargı
kararını uygulamak yerine, Şirket'in isteğine uydu ve Tübitak ve Bakanlık
temsilcileri tarafından seçilerek kurulan "Uzmanlar Kurulu"na durumu inceletme
yolunu seçti. Bu Kurul ise, hazırladığı Rapor'da bu işletmenin çağdaş
teknolojinin gereklerini yerine getirdiğini, dünyanın en gelişmiş tesisi olduğunu ve
çevre ve insan sağlığı açısından kayda değer bir risk taşımayıp ulusal ekonomi
açısından gerekli olduğunu savunuyordu.
Şimdi, odalarımız uzmanlarının incelemeleri sonunda bir kez daha ortaya çıkan gerçek
kısaca özetlenebilir : "TÜBİTAK Raporu Gerçeği Yansıtmıyor".
Tübitak Raporu, Kurulun iki yöneticisinin bir Ana Raporu ve değişik konuları
irdeleyen 11 uzmanın ek raporlarından oluşuyor. Ana Rapor her şeyden önce, ekteki
uzman raporlarının ciddi uyarılarını dikkate almamış, saptırmış ya da göz ardı
etmiş. Bunun gibi, bu konuda ABD'nde yapılan toplantılarda dile getirilen görüş ve
uyarılar da yok sayılmış. Rapor, kullandığı kaynaklardan, ifadelerine, işlevini aşan
isteklere ve içindeki tekrarlara kadar hep işletmeci şirketin çıkarlarını koruma çabasında.
Bu konularda uzmanlığı ve Bergama üstüne çalışmış olduğu bilinen bilim insanları
ile bir ilişki kurulmamış; tartışılmamış bile. Raporu hazırlayanlar arasında
halk sağlığı uzmanı yok. Bu konu, bir hukukçu tarafından tartışılmış.
Ekindeki uzman raporları hazırlanırken yalnız Şirket'in sağladığı metin ve
veriler kullanılmış ve durumu değerlendirmeye yönelik bir ek araştırma yapılmamış.
Bu ek raporların çoğunda en küçük bir eleştirici yaklaşım yok ve yalnızca Şirket'in
verdiği veriler sıralanıp sergilenmiş.
Evet bu yüzden de, "TÜBİTAK Raporu Gerçeği Yansıtmıyor".
Oysa, odalarımız uzmanlarının incelemeleri sonunda derleyip hazırladıkları
"Eleştiri Raporu"nda da ayrıntılı biçimde açıklandığı gibi
Bergama-Ovacık altın işleme tesislerinde çevre ve insan sağlığına yönelik riskler
dün de vardı, bugün de var. Bu riskler yüksek ve çoğunun giderilmesi olanaksız görülüyor.
Bu risklerin bazıları yeterince araştırılmamış. Ciddi bir araştırma eksiği var.
Bu risklerin giderilebilir görünenleri konusunda da dünden bugüne kayda değer bir şey
yapılmamış. Şirket'in ve Tübitak Raporu'nun çok övündüğü bazı yapı ve
tesislerin ciddi zaafları var ve dünyadaki hemen hemen aynı özellikte tesislerde de çok
ciddi sorunlar yaşanmış. Dünyada aynı üslupla savunulan birçok tesiste son 20 yıl
içinde büyük kazalar yaşanmış, çevre sorunları ortaya çıkmış. Son iki yılda
Romanya'da, Kırgızistan'da, Gana'da, Çin'de ölümlere de neden olan kaza ve felaketler
yaşandı.
Bütün bunlara karşın, "TÜBİTAK Raporu Gerçeği Yansıtmıyor".
Gerçek ne? Gerçekte,
* Önde gelen risk, deprem riski. Tesis önemli bir deprem riski altında. Ancak, buna karşı
önlemler pekiştirilecek yerde, konu geçiştirilmeye çalışılmış.
* Deprem riski yalnızca atık barajı için tartışılırken tesisin öteki birimleri için
göz ardı edilmiş. 17 Ağustos 1999 Depremi sırasında Tüpraş'ta yıkılan kulenin çevredeki
tankların yanışına neden olması ya da Yalova Aksa'da hasarlanan tanklardan çevreye
akrilonitril yayılması gibi, burada da hasar görecek herhangi bir yapıdan başta siyanür
olmak üzere zehirli kimyasalların saçılması riski sürüyor.
* Atık barajı tesisin en riskli yapısı. Bu yapıda depolanacak atığın yalnızca sıvı
fazı arıtılmış ve katı fazında tonlarca ağır metal ve siyanür bileşikleri
bulunacak. Bu büyük bir risk kaynağı. Barajda bekletildiği sürece bu iki faz arasında
ortaya çıkacak tepkimeler, bu çamurun bir nedenle çevreye yayılması durumunda çok
zararlı kimyasalların ortaya çıkmasına neden olacaktır.
* Deprem riski ile birlikte, atık barajının herhangi bir nedenle yıkılması durumunda
çevredeki yeraltısuyunun nasıl bir risk altında kalacağı yeterince irdelenmemiş.
* Barajın ana seddesinin duraylı kalacağı kuşkulu. Yapılan bir değerlendirme ile
beklenen deprem yükleri altında seddenin güvenlik katsayısı 1'den az çıkmıştır.
* Üstelik, 30 m yükseklikli kaya dolgunun, taşıtılacağı kalın ve zayıf alüvyonda
ortaya çıkaracağı oturmalar da seddenin hasar görme riskini arttırıyor.
* Daha kötüsü, barajın gerisindeki vadide yaşanabilecek bir sellenmeye ilişkin
olarak kullanılan veriler çelişkilidir ve ne yazık ki memba seddesi ve çevirme
kanallarının boyutlandırılmasında küçük debiler dikkate alınmıştır. Barajın böyle
bir sellenme durumunda taşarak yıkılması riski yüksektir.
* Tesiste yalnızca atık su arıtılmaktadır. Bu su ile birlikte barajda depolanacak
olan katı atıklar ağır metalleri, siyanür bileşikleri ile birlikte orada sürekli
kalacaktır. Bu zehirli atıkların duraylılaştırılması için hiçbir şey yapılmamıştır.
Baraj bir nedenle göçer ya da kaçırırsa çevreye denetimsiz bir kirlilik yayılacaktır.
* Barajdaki bu su+katı atık su karışımı siyanürlerin hidrojen siyanür gazına dönüşmemesi
için yüksek pH'ta tutulmaya çalışılmaktadır. Ancak, gerek alınan önlemlerin
yetersizliği, gerek barajdaki çamur karıştırılamayacağı ve gerekse taşkın riski
nedeni ile bunun güvencesi yoktur.
* Açık ve yeraltı maden ocağından çekilmesi gerekecek olan yeraltısuyu miktarı da
yanlış ve eksik hesaplanmıştır; bu su baraja boşaltılacak ve barajın kapasitesi bu
suyu alamayacağı için, barajın duraysızlaşma riski yükselmektedir.
* Ocaktan çok miktarda su çekileceği için çevredeki yeraltısuyu akiferi tükenecek,
yeraltısuyu düzeyi düşecek ve kullanılagelen kuyular kuruyacaktır.
* İşletmeden salınacak olan azot bileşiklerinin nitrik asite dönüşmesi ve doğada
duraylı olan yöredeki arsenopiriti çözmesi sonucu arsenik kirlenmesi ve kanser yayılması
riski vardır. Bunun ölümcül örnekleri dünyanın bir çok yeri ile birlikte ülkemizde
de yaşanmıştır. Kütahya'da siyanürle gümüş işletilirken, bu süreç sonunda 800
yıllık bir komşu köyde kanser ölümleri sonucu yalnızca 6 kişi kaldı.
* Açık ocakta şev duraysızlaşması riski, patlayıcı uygulamalarında uçan taş
riski, işletmeden kaynaklanacak gürültülerin izin verilen düzeyi aşma riski, zararlı
kimyasal ve maddelerin kamu ulaşım yollarında taşınması riski, açık ocaktan çıkacak
pasanın hiçbir önlem alınmadan atık barajı seddesinde depolanmasından kaynaklanacak
riskler, siyanürle işlemden kaynaklanan kaza ve sızma riski, kullanılacak öteki 10 çeşit
kimyasal maddeden kaynaklanan riskler, atık barajı seddesinde kullanılacak pasadan asit
maden drenajı oluşma riski, tesisten çıkacak tozların ince ve silisli oluşu nedeni
ile yörede akciğer kanseri yayılması riski, su arıtma sisteminin işletmesindeki olası
yanlışlar sonunda çevreye HCN, disiyan ve kükürtdioksit yayılması riski de kayda değer
öteki risklerdir.
* Bu riskler bütün ağırlığı ile süregelmektedir ve giderilmesi için önlemler alınmadığı,
pek çoğunun da giderilemeyeceği açıktır!
Oysa tesis, çevre ve insan sağlığına yönelik risklerin önemini arttıracak kadar özel
ve çok duyarlı bir yörededir.
Bunlar TÜBİTAK Raporu'nda ya hiç ele alınmamış; ya üstünkörü geçiştirilmiş;
ya da ek raporlarda değinilmiş olmasına karşın Rapor'un ana bölümünde dikkate alınmamıştır.
Bu durumda, bilimin ve mühendislik ilkelerinin ışığında, daha fazla beklenmeden yargı
kararlarının uygulanması gerektiği ortaya çıkıyor.
|
YANIKOĞLU II
HİZMETİNİZDE
YANIKOĞLU SÜPER MARKETİN İKİNCİ MAĞAZASI AÇILDI
(Eski Mavi Market)
ismetbaytak@hotmail.com
bergamakuzeyege@hotmail.com
|
