|
61.
Yıldönümünde Köy Enstitüleri
Ahmet NACIR
CHP BERGAMA İLÇE
BAŞKAN YARDIMCISI
Köy Enstitüleri 61 yıldır unutulmadı, hiçbir zaman unutulmayacak. Köy
Enstİtülerinin açılışının - kuruluşunun 61. Yılında ülke gündeminde hala
güncelliğini korumaktadır. Kuruluşu ile, kapanışı ile, işlevi ile Türkiye ve
dünya da büyük yankılar uyandıran bu "OKUL-EKOL" 1936 yılında Saffet
ARIKAN'ın bakanlığı döneminde ilk eğitmen kursları ve bunları izleyen 4 köy
öğretmen okulundan alınan olumlu sonuçlara dayanılarak, Hasan Ali YÜCEL'in Milli
eğitim bakanlığı sırasında 17 nisan 1940 da çıkarılan 3803 sayılı yasa ile
kurulan bu kurumlar köy öğretmeni ve köylere yararlı diğer meslek uzmanları
yetiştirmek için açılmıştır.
17 Nisan 1940 dan 1946 yılı sonuna dek süren köy Enstİtülerinin kuruluş dönemi
kuşkusuz Milli eğitim tarihimizin altın devridir. Kuruluşundan kapanışına dek (27
ocak 1954) geçen süre içerisinde 17 bin öğretmen, 2000 sağlıkçı ve devamı olan
olan 5 yılın mezunlarını da sayarsak 24 bin eğitimci yetiştirmiştir.
1941 de 4274 sayılı yasa ve yönetmelikle Köy Enstitülerinin ve öğretmenlerin görev
ve sorumlulukları belirtilmiştir. Köy Enstitülerinin kuruluş amacı, kuruluş
işlevleri, ürünleri getirdikleri, açılış ve kapanış nedenleri bu sütunlara
özetle bile sığmaz. Önemli başlıklarla kısaca değinmek gerekirse;
Köy Enstitülerinin doğuşunda okuma yazma oranının yükseltilmesi savasında kimlerin
katkısı olduğu herkesçe bilinir. Köy Enstitüleri deyince de akla önce İ. Hakkı
TONGUÇ Ve Hasan ali YÜCEL gelir. Çünkü Köy Enstitüleri uygulamalarında bu iki
eğitimci çabaları ile bütün benliklerini vermişlerdir.
Köy Enstitüsü ilke ve amaçlarına göre, köy okulları ve öğretmenleri,
öğrencilerine yalnızca "A, B, C" öğretmekle kalmayıp, toplumun
kalkınmasında görev alır, yetişkinlere yönelik halk eğitimi işlevini yerine
getirir. Kısaca köyde sıkıntısı çekilen yerel önderlik, köyden yetişmiş
öğretmenlerde ana kaynağını bulmuştur. "Geleneksel, çıkarcı, dine,
statükoya dayalı önderlikten kurtarılmalıdır" ilkeleri ışığında Köy
Enstitüleri;
- Köy çocukları için fırsat eşitliği sağlamış, eğitimin yüksek maliyetini
düşürmüştür.
- Köyün içinden çıkarılan, köy ile ilişkisi kesilmeden, eğitilip köye
gönderilen, köyü en iyi tanıyan önderlerin eline bırakılması sonucunu
doğurmuştur.
- Enstitüler, çevre ve köy araştırmaları yapan ve yayan merkezler olmuşlardır.
- Ulusal kültürün yaratılmasını, folklorun ortaya çıkarılmasını
sağlamıştır.
- Köy Enstitülerinden çıkan, yazar, çizer, ressam, müzisyen, eğitmen, bilim adamı
ve her türlü sanat uzmanı kişiler salt köyü değil tüm ülkenin, ulusun yüzünü,
yönünü değiştirmişlerdir.
- Köy Enstitüleri çevrenin ekonomik ve kültürel hayatını etkileyen kalkınma
merkezleri olmuştur.
- Köy Enstitüleri kültür - kültürlü insan kavramları ile ve alınan sonuçlarla
yeni boyutlar geliştirmiştir. KÜLTÜR; "kendini, çevreyi değiştirmeye,
yenilemeye, güzelleştirmeye, topluma yararlı olmaya, her alanda bilimsel ve örgütlü
bir üretim sağlayan yeteneklerin genel toplamı diyebiliriz." Kültürlü insanda
bu yeteneklere kavuşturulmuş bunları kullanan insandır.
Köy Enstitülerinin eğitim yöntemleri "yaparak-yaşayarak öğretim, bir başka
değişle iş eğitimi yada işe yarar eğitimdir" diyoruz. Bu yöntemde okuma,
okutma, araştırma, deney, sorma ve sorgulama, bilgi kaynaklarını paylaşma vardır.
Köy enstitülerinde eşit yaşam koşulları içinde herkes yapı ve yeteneğine göre
üretime katkıda bulunmak ve gereksinmesi oranında tüketimden yararlanma gibi sosyal ve
ekonomik ilkesi vardır.
Ne yazık ki, bütün dünyaya örnek olan bu eğitim yuvası kurumların varlığına
tahammül edilemedi. Kapatılmalarındaki nedene en çarpıcı 2 örnek vermek istiyorum.
1923 yılında Ziya GÖKALP "Urfa' ya gelmiş. Bir kısım köy ağalarını,
eşrafı ve ileri gelen kamu görevlilerini toplayarak konuşmuş ve demiş ki
"ağalar, okula önem verin, köylerinize okul açın, öğretmen gelsin köylü
okusun" demiş. Orada bulunan Bandilli aşireti reisi Sait bey "ben köyüme
gelen öğretmenin bacaklarını kırarım. Yani o gelip de köylüyü kışkırtacak ve
artık köylü beni dinlemeyecekler öyle mi?" diyor.
TBMM de köy Enstitülerinin kapatılması için görüşmeler yapılırken, bir
milletvekili son noktayı şöyle koyar. "Beyler uzun lafa hacet yok. Ben üzerine
bindiğim eşeğin benden daha akıllı olmasını istemiyorum. Onun için bu şer
yuvaları kapatılmalıdır" der.
Kapanış nedenleri çok olmakla birlikte aslında tektir. Elbette ağalar, şeyhler
değil bürokratlar ve tek parti içinden bir bölüm siyasi etkili oldu. Yani kapatılma
nedeni gerici güçlerin birlikteliğidir.
Atatürk ilkeleri ve onun kurduğu parti CHP nin programları ve özellikle eğitim
programının esin kaynağı özetle köy Enstitüleri projesinin uygulamasına dayanır.
CHP adı ne olursa olsun günümüz koşullarında ulusumuzun tüm gereksinimlerine,
beklentilerine yanıt verebilecek köy Enstitüleri örneği bir eğitim sistemini
savunur.
KÖY ENSTiTÜLERİ PROJESİNİ YARATAN, YAŞATAN, UYGULAYAN VE BENİMSEYEN TÜM
EĞİTİMCİLERİMİZİ VE AYDINLARIMIZI ŞÜKRANLA, SAYGIYLA ANIYORUM.
|
YANIKOĞLU II
HİZMETİNİZDE
YANIKOĞLU SÜPER MARKETİN İKİNCİ MAĞAZASI AÇILDI
(Eski Mavi Market)
ismetbaytak@hotmail.com
bergamakuzeyege@hotmail.com
|
